- Arif Molliqi: "Një hije bënte rrugë", botoi Sh.B. "Faik Konica", Prishtinë, 2010
Poeti
dhe shkrimtari i njohur, Arif Molliqi, këto kohët e fundit doli me
vëllimin
poetik, “Një hije bënte rrugë”, pas shumë veprave të tjera, të botuara në vite,
sikur janë gjashtë libra të poezisë, tri romane, dramë, vepra publicistike etj.
Poezinë
e librit më të ri,”Një hije bënte rrugë”, të poetit, Arif Molliqi, e shënjon
gjerësia dhe thellësia e diskursit poetik nëpërmjet shtresimesh ligjërimore, që
tashmë shquhen për nivelin e arrirë të këtij ligjërimi. Mbase, këtë ligjërim,
Arif Molliqi e ka sforcuar nga vëllimi në vëllim për kaq vite të shkrimit të
poezisë, dhe tek ky vëllim, që tashmë e kemi në dorë, e sforcon edhe më tej, jo
vetëm përkrah thellësia e botës së ndjenjave, por edhe përkrah gjerësia e
shprehjes kuptimore, pastaj edhe përkrah veçantia e shprehjes dhe strukturës së
vargëzimit.
Arif
Molliqi është vërtet poet i ndjenjës së hollë, dhe këtë e sendërton përmes
ligjërimit me ngjyrat vetanake të shprehjes, shumë herë të një rrethi apo
psikologjie të regjionit, por që e tejkalon këtë hapësirë, duke mbrujtur në
vete vlera më të përgjithshme të ligjërimit dhe shprehjes estetike. Poezia e
librit, me titullin mjaft sinjifikativ: “Një hije bënte rrugë”, e pasuron
poezinë tonë të postmodernës. Kjo poezi, edhe pse e krijuar në një hapësirë
jashtë atdheut të poetit, bëhet pjesë e poezisë sonë më të re, duke na sjellë në
rrafshin e kësaj poezie mjaft veçanti, mbase e ardhur si frymëzim, e arrirë si ndërtim
dhe e pasur si ligjërim. Që në fillim, vargjet e Molliqit piketojnë fate dhe
tragjedi, sa personale aq edhe kombëtare të kohës së jetuar jo fort larg, por
që kanë lënë gjurmët e veta dhe pasojat në psiken dhe shpirtin e njeriut, në
këtë rast edhe të poetit:
”…Unë
moshën po e lë këtu e po nisem/
I
ngarkuar me kafshime të mykura/
Me
dhëmbë mbështjellë në shaminë e grisur/
Zbres
deri te udha nga kam ardhur dhe nisem…/, te poezia “Vargje të pafajshme”.
Ky
fat jete i ka rastisur poetit, mbase si shkas i pasojave të kohërave dhe
fajtorëve, që kanë zbrazur mbi etnikumin e tij të gjitha padrejtësitë e kohës,
duke e sjellë deri në spik të gjëllimit: “Të jesh a të mos jesh”. Por ja se,
njeriu, si në këto vargje shënjuese për çdo kohë, kërkon udhë duke vazhduar ta
kërkoj vetveten në kohë dhe hapësirë, për ta krijuar kuptimin e jetës, kuptimin
e të qenit. Dhe, poeti shprehet edhe kësisoj në të njëjtën poezi:
Udhë
e kthimit nuk soset se nuk soset…Pra, tragjedia e udhë-kërkimit, pa u kthyer në
pikën e qëllimit të dëshiruar, vazhdon deri në infinit, dhe nuk i shqitet as
jetës së subjektit, por që duhet nënkuptuar edhe si fat tragjik i së
përgjithshmes në hapësirë dhe kohë. Është kjo drama, sa personale, aq edhe
kombëtare e braktisjes së atdheut, e që e bart si dhembje që e kafshon në
qenien e tij, si tek vargu:
“Zbres
deri te udha nga kam ardhur dhe nisem…”.
Për
ta përmbushur porosinë e krijimit-poezisë, deri te recepienti,
për
ta shenjëzuar këtë fatkeqësi, që s’është vetëm e individit, poeti Molliqi do të
shprehet edhe kështu tek poezia “Vargu i dytë”.
”Mbi
moshën time/
Durimi
ka ngarkuar barrë të rëndë/.
Kujtimet
janë lodhur nga heshtja/
Duke
u strehuar në qytetin e zhurmshëm…”.
Ose
në rastin tjetër:
“Këtu
askush nuk më njeh.
Përveç
atyre që jetojnë si unë.
Duke
pritur kthimin e pranverës”.
Kështu,
në mbushullimin e jetës urbane, në hapësirën ku njerëzit nuk e njohin, në
hapësirën ku s’është vullnet i tij të jetojë, kërkohet identiteti i humbur,
kërkohet kthimi në qenësinë e jetës e jo qëndrimi i mëtutjeshëm në margjina të
saj. Pra,këtu shpirti është i thyer, ngasei mungon identiteti, ajo qenësorja në
jetën e njeriut. Mbase kjo e thellon kërkimin dhe vetëdijesimin e subjektit
krijues për ta kërkuar, ndoshta qoftë edhe për ta krijuar si ideal, kthimin te
substanca e idealizuar e jetës, atje ku e ka lënë që nga largimi i tij. Të shprehurit
metaforik,jo pak i ngjeshur, tek poezia e Arif Molliqit, në të shumtën e veçon
këtë poet për të mirë, dhe poezinë e tij e bën të lexueshme dhe pronë estetike
jo vetëm për një kategori lexuesish. Këtë shprehje metaforike, Molliqi, në
librin “Një hije bënte rrugë”, e shndërron në identitet të poezisë së tij. Kjo
do ta shquajë tërë poezinë e këtij vëllimi në të gjitha kahet estetike të saj.
Vetmia njerëzore, si sëmundje e njerëzimit edhe në këtë shekull, e përcjell në hapësirën
e tij jetësore edhe poetin, dhe shprehet si motiv tek poezia me titull: “Një
fyell prej ashti”.
“…I
mblodha notat e mërzitura/
Në
fyellin prej ashti i vura/
Më
doli melodi e vetmuar”.
Kështu
konceptohet dhe shqiptohet bota e brendshme e subjektit nën një atmosferë
vetmie njerëzore, e që krijon dhembje dhe mërzi njëkohësisht,por që merr
konotacion të së përgjithshmes, vjen kështu si pasthirrmë njerëzore edhe për
kohën tonë. Janë në këtë vëllim edhe mjaftë poezi që kanë për frymëzim çështje
të historisë së kombit duke na cytur kujtesën për mbamendje dhe moshartim të
asaj pjese të gjeografisë kombëtare, si p.sh. me këto vargje:
“Në
zemrën time le të hyjë Çamëria/
Le
të hyjë dashuria/
Që
të rritet zemra ime/Amen!”, te poezia “Lutje”.
Poeti
Molliqi edhe kur shënjon në kujtesë tonë për mbamendje historike, motive të
tilla të frymëzuara nga historia, që janë sa personale sa kombëtare, ai thërret
dashurinë,si vizion i të arritshmes, sepse më parë duhet ta duam një gjë,
pastaj ta kemi atë,ose më parë duhet ta dimë në kujtesë se është e jona një
gjë, qoftë edhe në të parë si të paarritshme, më pastaj ta duam, dhe duke e
ditur se po e duam, mund edhe ta arrijmë ta kemi. Ky është ai nënteksti i
kuptimësisë së kësaj poezie. Poeti thërret për rikthim të kujtesës te historia,
për rikthimin e kujtesës te ajo pjesë e historisë së etnikumit, që përbën gjithashtu
një pjesë nga pjesët e tërësisë gjeografike të etnisë. Ai e aktualizon këtë
rishikim,e ringjallë këtë plagë të etnisë sonë shqiptare.
Tragjedia
e ndarjeve të historisë shqiptare,duke sjellë personazhe të legjendave tona ,
sikur është poezia me titull “Doruntina”, tek kjo poezi akceptohet me një
figuracion gjithashtu të ngjeshur, por që me këtë personazh, autori aktualizon
historinë e tragjikes sonë kombëtare, e afron atë më afër realitetit të jetuar,
jo fort larg,në hapësirën e së cilës është gjendur edhe subjekti krijues. Pas
shumë ndarjesh, pas shumë vitesh, tash nëpërmjet rinjohjes, ritakimit me
ambientin, me njerëzit, me rrethin, nëpërmjet rizgjimit, do të thoshim, autori,
bën pyetjen me një frikë në vetvete:”
A
do të më njohin lojërat/
Pas
shtatë shekujve ndaras/
Kur
aq afër u afruam/
Dikush
m’i tremb kujtimet/
Ujqërit
m’i ndërseu në ëndrra…”.
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen