Kreshnikët e Topuzit / Ballkan Ekspres

Boksh BARUTI & Topuz BËRRYLI

KRESHNIKËT E TOPUZ BËRRYLIT
Ose:
BALLKAN-EKSPRES

(Poezi satirike, parodi dhe humor tallave)

Deçan, 1975/1994
Hamburg, 1995/2018

Dy fjalë nga autorët

Ideja dhe dëshira për të shkrua këto këngë humoristike- kreshnike, është e kamotshme. Që kur kemi lindur. Meqenëse, kimi lindur ato vite kur ka ra bora e kuqe, e, meshkujt e rrethit tonë nuk pajtoheshin më ngjyrën e kuqe, u mbyllën në kullat prej guri duke ia thënë këngëve majëkrahut dhe atyre me lahutë. Sado i vogël që isha, tre-katër muajsh, me pëlqenin ato këngë. Sidomos kur e dëgjoja atë këngën ; „..u rrehen Lluka shtatë e tetë/ u rreh LLuka u rreh Isniqi/ ...." Që atëherë vendosem ti incizojë ato këngë me personazhe dhe situata reale, ashtu si i shikonim dhe i dëgjonim.
Mirëpo, që ta ruajmë besnikërinë ndaj rapsodëve, na duhet pa tjetër të kujdesem, në radhë të parë, që situatat interesante, gjuha e personazheve mos të ndryshoj as kur i nënshtrohet gjuhës letrare dhe ligjeve ideologjike të qeveritarëve.
Çdo imitim ose kopjim nga këngët e moçme kreshnike dhe nga humori i Gjergj Fishtës nuk është rastësi. Sepse epika e këngëve kreshnike shqiptare dhe gjuha e mprehtë e " Gomarit të Babatasit" ishte inspirimi ynë kohor.

Pastaj mu kujtua se e kisha lexuar një mendim nga filozofia japoneze që bazohet në mësimet e Budës:
“Mos ec prapa meje, sepse mund të mos udhëheq.
Mos ec përpara meje, sepse mund të mos të të ndjek.
Mos ec as në krahun tim...
Thjeshtë më lër rehat.”

Baruti dhe Topuz Bërryli



II.

KOHA E GURIT
(Parodi sipas yrnekut të Gomari i Babatasit)


KËNGË PËR NJË STUDENTE

U gëzuam shumë na sivjet
Kush na erdhi në fakultet
Për të studiuar letërsinë
E la shkencën, ekonominë
Që studioi plot pesë vjet
Për provime hiq mos vet!
Aventurat në rend të parë
Me të martuar e me beqarë.
Por çka është për t´u turpëruar,
Kur vendosi për t´u martuar
Nuk zgjati shumë e nuk vë gisht,
E ka mendjen seriozisht
Mjaftë u bën vjet pesë
Prej fiatit në mercedes...
Doli e shkreta prej “Kajamit”*
U takua me djalë të Hasanit,
Djalë pedant e profesor
Mendjelehtë e kokëmaçorr...
Studentja plot me naze
I nis llafet taze – taze
“O djalosh, o profesor
Dashuria nuk bën me zor,
Jam serioze namuzli,
Shtëpi qyteti temeli,
Jam për agë e bajraktar –
Djalë të mirë e jo zagar.”

“Studente, oj zemra ime,
Po të premtoj çdo gjë në studime.
Çdo shpenzim e ke gratis –
Unë s´çaj kokë për farë e fis,
As për prindër, grua e fëmijë,
Pasi zemrën ma ke shkri.”
Studenteshës i shkrepi syri-
S´gjati shumë e i doli tymi:
Studentja hip në makinë-
Profesorit ia fiku shtëpinë,
Gruaja i doli me gjashtë fëmijë-
Studente, apo të shkon shkolla,
Ke bërë punë, o t´qoftë pirolla!
Profesor ç´është edukata –
Mos ço pluhur me dokrra të thata...
S´po zgjas shumë, se po tutna-
Të fala u bën – Boksh Baruta.

( Botuar, mars 1979 të revista “Thumbi” dhe “Bota e re”)



GAÇAT E GOMARIT

p r o l o g u

Fill për pe dua me kallxu
gaçat tanë çka kanë punu´
shumë u sollën rreth strumbullarit
si me qenë zogj gomarit.
Binte njëni e çohej tjetri
shumë maj keq i riu se i vjetri
fort të lidhur bisht për bisht
me sistemin bolshevik
qeni të zotin nuk e njeh
ulë n´kolltuk si gjelat në pleh:
Marrë gjithmonë me politikë
sikur derrat mbledh n´torishtë.


1.

Pash atë bukën kallamoqe
ç´ka që rri gaqi në kodër?!
ç´ka që pall ky Dudi plak?
Ka mbet qyqe në çardak!
Faqe të zezë e për tradhti
se ka shoqin në shtatë krajli,
për konjak e qejf të vet
shet Deçanin me gjithë breg
pak i doket ky katund
shet Kosovën n´drum në drum....
Ky far Dudi rri n´mizhlis
Herë flet shqip e herë serbisht
nëna m´lindi thotë- komunist.
Këtë gomar, o lum zotëria
e ka ble lirë Serbia.


2.

Rendi i erdhi shytanit të ri
dordolec me pa me sy
si viç lope mes buallicash
trup i kalbur për bisht sakicash
rrit jetim pa shok pa fqinj
edukoj nëna Serbi.
Shkurt e ruajti kolltuk me bisht
rrejti popull, tradhtoj miq,
tani mbet më miza në grusht
endet rrugëve taf e tuf.
Është çudi ky gaç gomari
Për karrige e rrah kulari
Banë punë t´liga, që s´banë shqiptari.


3.

Vjen nga qendra një “fiaker”
hip tre “trima”tre dylberë
nuk prituan me votua
ligje serbe m´i aprovua.

- Po, cili qenka bajraktari
“Shleng” qaf kuqi gaç gomari
marrë gjithmonë me politikë
profesor i demagogjisë,
i ngrit dy gishta si ha palla
tue mëndu se po shet dardha
kunguj speca e kastraveca
zien e pështjell në konferenca,
ish kryetar si gjel detit
besnik ndeji ligjeve të “shtetit”.
- Për çudi kohë më parë
kjo Serbia kërkoj gomarë
jo për shalë por për samar,
dhe e gjeti këtë far “trimi”
turr n´Prishtinë e dha betimin
hiq s´pretoj me votue
Kushtetutën për me ndërru...


4.

Shumë u fol u kuvendu
cili është me e lidhë për hu
Mynafiku si gjel deti
që zbatoj ligje e mretit
lepe qepe çdo zagari
veç me qenë n´Deçan i pari.
Hajde- hajde o tarak
e kishe pas turrin jo larg
shumë studentë ke testu
cili duhet me studiu
bashkëpunëtor me milici
i more n´qaf shumë të rij.
Shumë ke rrejt me kopalla
me premtime e përdala,
sot me thirresh demokrat
harron morrat që i le pas...


e p i l o g u

Ju rrugaçë batakçi
vagabondë e zemërkëqij
qen gomarë e matrapaza
për ilaç mos ju gjend fara,
bri cofëtinash mbet të dera
ka fillu t´ju vjen era....

Kur të bëhet një ditë pazari
do t´ju shesim si gaç gomari....

( Boksh Baruti, gazeta “Dielli” nr. 23 dt 24.04.1991)




SI ME PJEKË PETULLA MË UJË

M´ka marr malli për me këndu
por s´po di ku m´ia fillu
veç n´ia nissha hu e bu
veç vajtofsha disi tyrqe
për atë burrë që flet si qyqe.
Pah një herë-ehu vaj po me merr
politikan më zë ka qenë.

Po, ia nisi në maje të lisit
Kara –bej n´zyre t´arsimit
shty prej zellit përparimit
më ngatërrua n´lojë dhe mikun.
Njeri i njohur më ba kthina,
më ba kthina me u dalldisë
në çajtore mbledh mizhlisë
u qet venë, u qet mastikë
i bën shokët karabush
se ka mbet si qeni n´rrush.
Tu mos dashtë më qitë poshtë vetën
na rrah gjoks e na ngritë vetull
për kulturë flet pa dro
duke ngrënë një kosh vo.
I merr punët rrakapuj
si me pjekë petulla më ujë.

Fillon teatri me i hy n´krye
edhe vjen duke i pëlqye
brenda shokëve bën kërdi,
lëpinë buzët e tujë përbie
tu hap gojën tu u zgërdhi...
Falëm O Zot, shumë po drojë
s´do ti mbetën dhëmbët në gojë.
Ka do shokë, disa sejmen
Lëshuan mustaqet kaqedrën
si majmunët kapën n´gem
ecin rrugës t´u përdredh
ul e shkul, si ka në zgjedhë.

Për më ec puna s´mbari
ndihma e Zotit duhet s´pari
mandej mend dhe nder shumë
s´bëhen punët hallakatrum
hallakam e punë tradhtie
si me qenë thark i thive,
më dërskamca tu i shti shoqit
kokorisë si gjel mbas koshi...

Kështu nuk behët gjë, O mik
Por më nder, më qenë b e s n i k...

( Boksh Baruti, gazeta “Dielli”nr. 24, 22.05.1991)



KAM VENDOS DIQYSH ME KËNDUA

1. P r o l o g u

Se ç´pat thonë ky At Gjergj Fishta:
“Sot n´Shqypni, more lum miku,
histori asht meteliku...”
Por ne sot ia kem kthye bigën,
sot n´Shqipni, more lum miku,
shqiptar i mirë është mynafiku,
që shet fëmijët n´Itali
arin tonë e qon n´Greqi...
Por me fal o Patër At,
se nga ti do marr nga pak
ta tregoj s´i nuk ndryshoi moti
pjella e djeshme, gaç na doli.
Sot për sot nuk ka ndryshime,
siç ish dje n´ketë vatrën time.
Prandaj sot do t´marr yrnek
po thur bejte për do krenë,
për do krena, bajraktar
n´fisin tonë, thonë, -jemi t´parë.
Edhe sot janë tu ba punë
rrëmih groposë n´kuletë t´huaj,
nga atje ju vjen paraja
tu shit fusha dhe ograja.

T´ishe gjallë o At Fishta
frikë do kishe nga këta karrabishta,
pa pikë turpi, tash more vëlla,
hiq nuk s´kuqen pse t´shesin n´shkja.
Për pazare të tyre e di gjithkush
u ka dal marrja për fushë,
gjithë shqiptarëve u shesin mend
e për vete s´i kanë asnjë dërhem.
Nëse pyet si është Kosova,
kjo Presheva dhe Tetova...?
S´ka ku shkon hiq ma zi
pasi dreqi i ka lëpi.
Në këto troje, në këto fusha
na udhëheqin do dallkauka,
që gjithmonë thonë, - jemi t´partë.
Shesin mend, vet pa i pas.
U ka mbet koka n´qullë
na i bajnë punët rrokopujë.
Prandaj At, me fal këtë here
me vargje Tuaja po bëj potere.
Për se dyti, me fal, O At
se ne Ty jam plagjiat.
N´vargje tuaja t´u bazue,
kam vendos gjithqysh me shkrue
po s´po di ku më ia fillue
veç n´ia nissha hu- bu
veç e qajsha nënën gjyshe
për këta burra lind si qyqe
për këta burra dalën fare
që s´i blen as për i´pare;

Për cofëtina po shkruaj bejta
që kanë ngrenë petulla të nxehta
pjekë në furra të Greqisë
gatu keq n´magje t´Serbisë
që janë lodhë si qentë nga uja
tu jetu me copa t´huaja,
tu e luajt lojën e gomarit
mos me i pas´ lakmi zagarit!
Nuk po e zgjas n´këtë fillim,
po i pyes hiç pa hidhnim:
- Thoni në ç´gjuhë i doni vjershat?
Pasi ju i lypni t´nxehta!
Po ua them një gjë n´mexhlis
unë shkruaj shqip, e jo greqisht.
N´ daç punët hollë m´i këqyr
s´ju ka mbet ujë në fytyrë,
sikur ëndrra e mirë e natës
u bëtë mashë e hajvanatës,
për tradhti ju lyejnë n´gushë
dal iu ka marrja për fushë....

( “Ngucakeqi” nr. 2, 1998)




1. ANKANDI PUBLIK

Në Tiranë po thërret tellalli,
n´këtë pushtet u hap pazari
ka për t´u shitur çdo lloj gomari;
Paskan shkua punët thellë
ky pushteti ka marrë erë...
Shkon një gjam, gjam ndër ne
do të shitet çdo gjë mbi dhe;
me godina, me fotele
me sahanë, me tenxhere,
me pushtet e komitet...
Për këto punë lajmëron gazeta
këto s´janë rrena, janë t´vërteta
u ngop populli më barsoleta
bukë bajat, mashtrime t´nxehta
çdoherë "taze" peta- peta
gatu me ujë, po më ujë t´përronit
më lëngë t´kindlave, lëvore t´ftonit,
e më uthull, më bujashka
më bishta t´hudrës thur më kashta...
Kështu gatu ky far pushteti
prinë me rrena komiteti...
Po e foli një fjalë t´mbramë;
këtë Shqipninë e bëtë piskamë.
Merre njërin - bjeri tjetrit,
njësoj t´ritë, zi të vjetrit,
e shumë tjerë që si kap kalemi
s´duron letra t´iu përmendet emri.

Më ju thënë diçka mor burra,
pse i ndërruat shtatë kombësi?!
Kumunista me rusi
Socialista me serbi...
Demokrat edhe ma zi
rom e grek, tyrbesh komshi,
me dekrete e me flori
i pari i mbramë varg e vi
tuj shit bjeshkë, tue shit vërri,
tuj shit plang, çdo nahi...
Për atë nderin e komunizmit
ia shit Kosovën këtij sllavizmit,
dhe nuk dihet sot atë ditë
se kush dreqi u qiti n´dritë?!
-Pasaportat kush ua pau,
shqiptar jeni, apo zogu i shkaut ?

(“Ngucakeqi" nr. 4, 1998)




3. TI MOJ SORRA SHKINË

Ti moj sorra e shkinisë
sorra shkinë e Biligradit
që lahesh puseve të Batajnicës
bishtin e përdredhë Terazisë
dhe shuhesh nga epshi i marrëzisë
ke parë n´vizitë në Biligrat
kur erdhën shqiptaret ta shohin Popin plak?
Apo i ke pa si folshin për vatanin
duke janë kullotur mushkën e Sllobodanit?
Pash jogurt revolucionin, oj sorra shkinë!
Nëse ndokund gjysagjelat i takon
nëse i has trimat n´Biligrad tuj kullotë
i përshëndet me tërfurk e terplote...
Ti moj sorra shkinë e shkinisë
që jorgavësh puseve të Batajnicës
e glacon mbi parlamentin plak
ku dikush blegëron, dikush leh si qan
shiko diku qosheve e gjënë duke pi
dylber delegacionin shqiptar tu i ruajte njëqind thi
kanë vranë vetulla me fytyrë karotë
nuk e di e kanë tureçkë a sqotë
në " zeleni pijac" blenë mend si hajvan
kulturë të huaj, politikë për qan,
na u bën të ditshëm, e t´hollë si peni
tu e shit Kosovën, e ble morra qeni.

Ti moj sorra shkinë, sorra e Jovankës
a i pe kund trimat e Tosit e Lamës....
Që shëtisnin poshtë në Kalimegdan
me Milloshin luanin lojë me qanë.
dikush po lehte, dikush ham, ham, ham...
N´Prishtinë kur erdhën delegacioni i mjerë
Rilindjen e lanë, shkuan shkallëve përpjetë.
Në katin tjetër kishin më u taku
n´zyre të “jedinsvos” me miq përqafu.
Nuk u takun me gazetarë shqiptarë,
urdhri ishte dhënë, nga i madhi gomar.

(" Ngucakeqi, nr.5, 1998 )

P. S

Në vitin 1997 një delegacion gazetaresh dhe krijuesish nga Shqipëria pasi e vizituan Beogradin, u kthyen në Prishtinë. Ata në vend se të takoheshin me gazetarët shqiptar, i injoruan duke u takuar vetëm me gazetaret serb të “Jedinsves”...?!!!




ZOT KU RRIJNË KËTA TRIMA

Erdhi kohë një kohë tjetër
Për do burra t´mbetur n ´letër
Për do burra që dua m´i qa
Që u hyjnë punëve va – pa - va.
për do burra dal fare
që s´i blen as për i pare...
Po ia nisi nga lëndina
atje lartë ku thërret Prishtina,
kësi qyteti kund s´ke pa
n´shtatë krajli shoqin se ka.
E ka UNMIK-un e çarranikun,
KPA-në me prefektura,
ca n´gomar, ca në vetura...
OSBE-në e këtë KFOR-in,
UNHCR-në e maçorrin.
Unë për vete, t´iu them një fjalë
nuk i marr as më mi falë
pse nuk di (me ta), çka më ba?!
Me gropua nuk me duhen gja
n´mal e fushë me i qua me lopë
gjysmën i humbin tu i kullotë.
Me i shtie n´zyre, je n´gazep
t´zhytin letrat me çerep....

Nuk i ke as për kulturë
se ata lexojnë veç n´ broshurë;
kështu tha Xhaxhi, kështu Lenini,
kështu tha Marksi e kështu Stalini
petulla n´ujë gatuajnë n´vend t´lyenit
gjysma hunit e gjysma linit.
Tash, besoni se nuk vyejnë gja
pos me hangër e, pos me pi
pos me u tall nëpër mbledhin,
në mejhane e nëpër kafe
me pjellë dokrra e me qit llafe
kryet përpjetë e mendjen drakull
prej mastikës sytë fry trangull....
Ata dinë me endë intriga
me pështjellë lamsha për karriga...
gjatë gjithë kohës rrinë ndër mriza
për i vend posti tredhin miza,
e kanë qejf ti quajmë m i n i s t r a,
kryetar e atdhetar,
mall i mirë për pazar....

(“Java shqiptare” nr. 28. 29 prill 2000)




PËR DO BURRA LIDH N`USHKUR

Socialistë ju qoftë pirolla
se ç` na dolët taravola
lojë me derra vlojë me shka
mik me grekun pa ja nda
sulu n´poste e sillu n´bisht
merr me grushte, shkruaj me bisht.
E harruat popullin e shkret
bashkë me grekun hyn n´pushtet,
brenda ditës i ndërruat shtatë lëkura
veç me qenë shoqëri me kurva.
Për ju shkruaj pa mal e kodër
pa pardon, kapak as lodër
kështu po i bie trup e terthuer
për kufoma lidh n´ ushkur
ua mas trupin pa kandar
ca për shalë, ca për samar!
Për ca para e grada n´gjoks
shiten vendin n´qosh en n´qosh.

(" Ngucakeqi" nr.5, 1998)




N`ATË TETOVË PO THËRRET TELALLI

N´atë Tetovë po thërret telalli
ngrihuni djem se u hap pazari
ngrihuni djem se shkoj trimnia,
deputet janë ba dhe fëmija.
Shkoj trimnia n´haxhillëk,
n´parlament si deputet.
N´Gostivar e në Kërqovë,
Dibër Shkup e n´Tetovë,
n´kafehane dhe xhamia
politikë bajnë edhe fëmija
N´politikë kush po na prinë?
xha Ahmeti si vetëtimë,
N´Kapital e dha betimin:
Pasha Xhaxhin, e n´krye të Stalinit,
Mao Ce Dunin... e latinin,
për të gjallë se ndërroi drejtimin.
S´jap dorëzim pa hangër bar
kështu me mësoi nëna e parë.
Kështu e mësoj Nënë Parti,
mos m´u prish as më kojshi.
Fjalët e saj kur i harroj
vjen Tosi m`i kujton,
vjen Klosi dhe Hysni-a...
ma kujton çka ashte burrnia:
„Luaje mirë e mos këput penin,
probatinit shitja vendin“!

Se n´Tetovë ka ardhe liria
me bordel e më sharkia.
Kush na vjen pas xha Alisë,
Menduh trimi, fika e shtëpisë.
Për biznes e njeh Tetova,
pak ma larg edhe Kosova.
E njeh greku, dhe bullgari,
shkau e romi dhe maxhari...
Se çka hyn brenda n´doganë
vetëm “trimi” jap imzanë.
Për rreth vetës i ka tubua
miq e shokë, djema drangu
për pushtet nuk e ka dert
se u jap gjahun vjet për vjet.
Se çka flet nëpër mbledhin,
nëpër kafe e n´qeveri,
e ka Xhafën qe ja shkrinë,
ja shkrin fjalët me ujë n´havan,
i le shqiptarët n´tallagan.
Por Tetova ka një t´parë,
që u shkri për shqiptarë
tue vu n´rrezik dhe jetën
tue ja pru vetës deken.
Po cili është more burrë,
ky njeri që s´përmendet kurrë?

Dilni hipni atje n´kodër,
ashtë Fadili n´Reqicë t´vogël,
veç pse s´ka, ndoshta kërçare,
na ka mbet pa abetare.
Por e ka një Universitet,
s´ia pranoj asnjë pushtet.
S´ia pranoj Xhafa e Rrahmani,
as Evropa, as dushmani.
Deri sa ishin këta n´pushtet,
qitshin kushte si sebep,
ata thoshin hiq pa dije:
-Rektor duhet njeri me fije,
njeri me fije e leshatak
mjekër zi e matrapaz...
që i lëshon fjalët rrap e tap.
Tolerant për çdo kojshi,
me Stamboll, e me Sofi,
herë n´Tiran, herë n´Moldavi...
Këtë soj trimi, si kish m´quajt Fishta;
“Birinxhi atdhetar me bishta”.
Për këta trima ju dëftova,
Rrahman abejin nuk e harrova.
E din vetë, kujtoj zotnia
se sa e rëndë është atdhedashuria...
Ndoshta vet e din Rrahmani
sa vështirë është punë vatani
me Georgevskin e Aleksandrin.
Kur Rrahman del nga shpia,
me tupanë e surlaxhia,
bërtet rrugëve sikur fëmija:
-Rroftë Tetova, Maqedonia
bullgar, grek e maxhupia...